Woordjes leren 2.0

Woordjes leren 2.0

Binnen onze didactische begeleiding komt het vaak voor dat een kind moeite heeft met geautomatiseerd leren. De lijsten met woordjes leveren enorme weerstand op en het lijkt altijd alsof het stampen zijn vruchten niet afwerpt. De moeilijkste dingen worden binnen andere vakken geleerd, waarom zijn die simpele woordjes dan zo’n probleem? Antwoord: juist omdat het zulke simpele kennis is.

Betekenisloze taal leren

De manier waarop het meeste taalonderwijs in Nederland gegeven wordt is als volgt: eerst de spelling en grammatica, daarna zinnen en communicatie. Dat is best een onlogische opbouw wanneer je kijkt naar hoe mensen hun moedertaal leren. Bij het leren van de moedertaal gaan we eerst communiceren met anderen, daarna leren we het schrift. Er wordt in het begin van het taalonderwijs voor de vreemde talen dus weinig aandacht besteed aan het nut en de betekenis van taal, oftewel de communicatie. Daardoor is het leren van de woordjes – zonder dat je de taal kunt gebruiken om te communiceren – betekenisloos. Dit gebrek aan betekenis werkt demotiverend. Hiernaast zorgt het ervoor dat er maar moeizaam een coherent netwerk aan kennis van de taal wordt gemaakt. Want hoe kun je de woorden in een betekenisvol kennisnetwerk plaatsen, als deze gepresenteerd worden in een lange lijst zonder duidelijke samenhang?

Betekenisvol leren

De gehoorzaamheid van kinderen gebied al vrij automatisch om de woordenlijst in het programma wrts in te voeren en oeverloos te herhalen. Maar het kan ook anders. Wanneer je de woordjes wél in een betekenisvol kennisnetwerk zet, zal het leren leuker, makkelijker en diepzinniger zijn. Deze betekenis geef je door de woordenlijst te ‘chunken’. Hierbij maak je groepjes van woorden die – naar jouw visie – bij elkaar passen. Het is juist belangrijk dat deze groepjes voor jou logisch zijn, dan blijven ze het beste hangen. Bij de meeste kinderen helpt het dan om bij dit groepje woordjes nog een (ludiek) plaatje en/of verhaaltje te maken. Zo bouw je letterlijk je eigen kennisnetwerk op.

Er zijn verschillende manieren waarop je dit kunt chunken, tekenen, uitschrijven of uitleggen. Het belangrijkste hierbij is dat het jouw manier is. Met stampen van woordjes door te herhalen ga je ervan uit dat de woordenlijst letterlijk in jouw hoofd moet zoals het op papier staat, terwijl taal- en feitenkennis bij uitstek iets is wat je het beste leert wanneer je een leertechniek gebruikt die past bij het kennisnetwerk dat je al hebt.

Ik gebruik hier expres de term ‘leertechniek’ en niet ‘leerstijl’. Voor mij is leren leren voor een groot deel het opbouwen van een repertoire aan meerdere technieken, vanuit inzicht in jezelf, welke je daarna adaptief kunt toepassen wanneer de omstandigheden het vragen. Daarom is mijn uitleg van het chunken en leren van woordjes misschien enigszins vaag. Mooi! Dan kan iedereen er des te meer iets mee doen dat hij/zij zelf bedacht heeft.

Aanvullende methoden

Er zijn methodes verkrijgbaar die de vreemde talen wel leren vanuit de communicatie en daarna pas de nadruk leggen op spelling en grammatica. Dit zijn onder andere Omnibus (Frans), Na klar!, d’Accord! en All right! van Malmberg. Deze zijn ook voor particulieren online te bestellen. Mocht de school van jouw kind(eren) daar niet mee werken, dan zou je de methode er zelfstandig naast kunnen houden. Naar mijn ervaring is het echter wel moeilijk om dit te doen wanneer je hier niet vanaf het begin van de middelbare school mee werkt, omdat het dan een aardige kluif is om op die manier de achterstand weg te werken.

Wat je vanuit huis ook zou kunnen doen, is een native speaker inhuren om te onderwijzen vanuit communicatie en achtergrondinformatie van de taal en cultuur. Daar heb ik goede verhalen over gehoord van ouders met kinderen die veel problemen hadden met grammatica en taalgevoel.

Het allerbelangrijkste hieraan is wat mij betreft dat er meer mogelijkheden voorhanden zijn voor de kinderen dan het stampen van de kennis. Het leren van nieuwe kennis in een betekenisvolle context is altijd efficiënter en leuker dan leren vanuit blinde gehoorzaamheid zonder betekenis.

Geen reactie's

Geef een reactie