Speltherapie bij hoogbegaafde kinderen

Speltherapie bij hoogbegaafde kinderen

Door: Rieke Brinkman, Foske de Kruijf en Lisanne van Nijnatten

Toen mijn kinderen op school nog weinig passend onderwijs ontvingen, kwamen ze regelmatig gefrustreerd uit school. Ze kregen dan soms al een woedeaanval om iets heel kleins. Voor mij een duidelijk signaal dat ze niet lekker in hun vel zaten. Ik heb allerlei dingen geprobeerd om ze te helpen hiermee om te gaan. Als ik er met ze over ging praten, leken ze dat te veel als een verhoor te ervaren of werd de frustratie alleen maar groter. Als ik ze knuffelde, hielp dat niet echt. Ze vonden het fijn maar hun frustratie werd niet minder. Totdat ik merkte dat spelen ze hielp. Wanneer ze echt tot spelen kwamen, konden ze in hun spel hun sterke emoties kwijt. Ze leken het gevoel te hebben dat ze meer grip kregen op de situatie en hun stress daalde. Voor mij is sindsdien duidelijk dat spel en spelen ontzettend belangrijk zijn voor kinderen, en niet alleen als tijdverdrijf of ontspanningsvorm.

Als aanpassing niet genoeg is

Bij De Blik vinden we het belangrijk om de basisbehoeftes van een kind in kaart te brengen, omdat we problemen bij een kind (bijvoorbeeld in het gedrag of welzijn) als een signaal zien van een frustratie in deze basisbehoeftes. Op het moment dat niet tegemoet gekomen wordt aan de basisbehoeftes van een kind ontstaat stress. Soms is het voldoende om de omgeving van een kind aan te passen (bijvoorbeeld meer passend onderwijs, of meer contact met ontwikkelingsgelijken) en dan wordt de stress vanzelf minder. Maar soms is de stress bij een kind langdurig hoog geweest en is het niet voldoende om de omgeving aan te passen. Er wordt dan wel tegemoet gekomen aan de behoeftes, maar de stress schiet vanuit eerdere ervaringen elke keer toch snel weer omhoog als het idee ontstaat dat behoeftes gevaar gaan lopen. Het stresssysteem van een kind is dan overactief geworden.

Nog steeds blijft het dan essentieel dat er een passende omgeving geboden wordt. Als er dan nog moeilijkheden overblijven, kan het belangrijk zijn om behandeling in te zetten. Hiermee krijgen passende aanpassingen ook meer mogelijkheid om te slagen en positief te werken voor een kind.

Spel, behandeling en hoogbegaafdheid

Binnen De Blik zetten we de kracht van spelen sinds enige tijd ook in als therapievorm. Speltherapie is in onze ogen een heel waardevolle toevoeging, juist voor kinderen die al langere tijd niet lekker in hun vel zitten of hebben gezeten. Zeker voor hoogbegaafde kinderen, omdat zij vaak verbaal en analytisch sterk zijn en hiermee weinig ingang komt voor de onderliggende emotionele laag. Vanuit speltherapie kan op een non-verbale manier een verwerkingsproces voor een kind ontstaan voor onderwerpen die lastig te hanteren zijn voor een kind (o.a. spanning, agressie, wantrouwen, angsten en existentiële vraagstukken). Je creëert in het spel een verklaring of een verhaal, wat aangepast is op de beleving van een kind en hem grip geeft.

Wanneer een kind langdurig niet goed in zijn vel zit, krijgt de omgeving vaak de neiging om hem of haar meer te gaan begeleiden en te sturen in situaties. Dit werkt bij veel hoogbegaafde kinderen niet goed op de lange termijn. Aan de ene kant kan dit namelijk zorgen voor een inperking van de autonomie, waardoor de stress juist weer toeneemt. Aan de andere kant kan teveel begeleiden of sturen patronen van ontwijken versterken. Een kind gaat zich aanpassen aan wat een begeleider van hem wil of zich er tegen afzetten.

Je wilt een kind dus helpen zonder inperking van autonomie en zonder al te veel duwen en trekken. De afgelopen tijd hebben wij hiervoor speltherapie bij hoogbegaafde kinderen ontwikkeld. Spel als universeel middel om emoties te uiten en te verwerken, waarbij een kind op een autonome manier zelfsturend kan leren omgaan met stresservaringen en nieuwe ervaringen op kan doen. Zo kan het stresssysteem weer minder actief worden. Zo zien we kinderen die strijd en boosheid uitspelen, onderzoeken hoeveel ruimte ze mogen innemen en complexe gevoelens van machteloosheid betekenis geven. Wij zien al mooie resultaten van kinderen die je ziet landen, en weer gelegenheid hebben om contact met zichzelf te krijgen.

Lees hier meer over de mogelijkheden voor speltherapie bij Praktijk de Blik.

 

Geen reactie's

Geef een reactie