Functioneel dom en lui zijn
Ouders, jullie zijn geweldig. Jullie zijn belezen, efficiënt, snel, berekenend, slim, anticiperend, flexibel en overzien risico’s en kansen. Er is een doel voor ogen en een plan voorhanden. Wow, ik kan oprecht opkijken tegen hoe proactief en gepassioneerd veel ouders zijn die bij ons in de praktijk langskomen.
Ook zie ik veel vermoeide en gefrustreerde ouders. Ouders die heel hard werken en het goede effect ervan missen. Praten als Brugman met scholen en instanties, elke ochtend het beste beentje voor om alle kinderen op tijd op school te krijgen en proberen te voorkomen of genezen dat kun kind faalangst heeft. Dit zijn lean, mean parenting machines. Die uiteindelijk op zijn en zich moedeloos en eenzaam voelen.
Dit komt allemaal vanuit een positieve intentie om goed voor een kind te zorgen. Dat is prachtig, want stel dat je die intentie niet had? Dan zou het je niet boeien wat er gebeurt met je kind. Ik heb graag ouders die goed voor hun kind willen zorgen. Behoud die positieve intentie, vul het liefst deze in met ander gedrag. Het doel van opvoeding is namelijk uiteindelijk om zelfredzame en stabiele volwassenen af te leveren die zichzelf gelukkig kunnen maken. Zorgen en opvoeden als luie ouder kan hiervoor een opening bieden, door zorgzaam lui te zijn.
De luie ouder
Ontmoet de luie, domme ouder. Deze is niet hard bezig en weinig geactiveerd om te anticiperen. Ik pas dit vaak toe bij ons in de praktijk, maar dan niet in de rol als ouder. Kinderen doen vaak een appèl op je om iets op te lossen, iets te weten of ergens op de reageren. Ze weten namelijk dat dit hééél goed werkt. Ook dit is onderdeel van onderpresteren, omdat ze hun eigen vermogens hierdoor minder inzetten. Maar afgezien van dat stomme woord ‘onderpresteren’, is het ook een vermoeiende dynamiek tussen mensen. Een voorbeeld:
Kind vindt een opdracht moeilijk / is zijn sokken kwijt / is zijn lunch vergeten
Kind zegt: “Mam, dit is stom, ik weet niet wat ik moet doen”
Moeder 1: “Kom, dan gaan we samen even kijken”
Moeder 2: “@#!&*, zoek het nou eens zelf uit, hoe vaak heb ik dat nou al gezegd?!”
In allebei de situaties is de ouder geactiveerd bezig. Of het ‘probleem’ wordt opgelost, of er ontstaat een discussie. Allebei is opvoeding en ouderschap in gefrustreerde vorm, want het kost redelijk veel energie als dit op dagelijkse basis vaak voorkomt.
De luie ouder voelt het appèl dat een kind doet niet als zijn eigen verantwoordelijkheid. Waar ligt de verantwoordelijkheid? Bij het kind! Dit is een inherente, consequente grens van eigen ruimte. Je neemt geen taken over van een kind en wordt passiever, waardoor een duidelijk kader van verwachting ontstaat: Kind, los het zelf op. Ook meteen een boodschap van vertrouwen richting een kind, want je vertrouwt erop dat hij dit zelf kan en geeft de ruimte om – binnen acceptabele kaders – een eigen oplossing te bedenken.
Met humor én grenzen
Rieke vertelde hier vandaag een leuk voorbeeld van, die ze bij haar eigen kinderen toepast. Kinderen kunnen veel vragen stellen, ook die van haar, wat een appèl doet om antwoord te geven. Ze heeft bedacht om elke keer een ander, onverwacht antwoord te geven op vragen van haar kinderen. Voorbeeld:
Kind: “Mam, waar zijn mijn schoenen?”
Moeder: “Aan de overkant van de straat, derde boom links.”
Kind: “Mam, ik verveel me, wat moet ik doen?”
Moeder: “De auto van tante Wilma blauw verven met gele stipjes?”
In wezen geef je geen inhoudelijk antwoord, omdat een kind weet dat je antwoord absurd is. Nadat je dit een paar keer hebt herhaald weet een kind dat hij niet bij jou moet aankloppen voor antwoorden, maar dat hij zelf moet nadenken. Briljant! En het houdt de humor in de situatie, zonder de behoefte om te corrigeren of te zeuren.
Ouders, wees lui en onwetend. Dit betekent niet dat je niks hoeft te doen, omdat het juist vergt dat je bestand bent tegen het appèl van een kind. Als je dit niet gewend bent, gaat een kind ook eerst proberen jou uit de tent te lokken en alsnog een reactie uitlokken. Dat werkt namelijk ontzettend goed! Ik sluit af met twee mooie voorbeelden die ik vaak inzet:
Kind: “Pff, vandaag was echt stom. Youri deed op het schoolplein vervelend en pakte de bal af. Ik had er wat van gezegd dat het niet eerlijk was, maar hij luisterde niet. Toen ging ik naar de juf en die zei er niks van. Echt niet eerlijk. Stom he, van de juf en Youri!”
Moeder: “Pfoe, nou…. Wilde je dat even zeggen of moet je er ook iets mee?”
Kind: “Juf! Ik ben mijn lunch vergeten!”
Juf: “Oh, en nu?”
Binnen no time had dit kind drie mandarijnenpartjes en een sultana geregeld, zonder dat de juf iets hoefde te doen of te bedenken. Top.
Wantrouwen jegens de wereld
De nuancering hierop ligt bij jouw rol als volwassene om de verantwoordelijkheden te dragen die buiten het kind om gaan. Ik zie veel ouders die hard werken, omdat ze niet vertrouwen dat anderen hun werk passend over kunnen nemen. Daar hebben ze vaak goede redenen voor. Dit betekent echter wel dat ouders in hun benadering van een kind ook dit wantrouwen en deze ‘proactieve’ houding overnemen. Dit is voor kinderen uiteindelijk onveilig, al snap ik hem wel. Soms moet je wel je poot stijf houden en stevig staan om iets te bereiken. Ook hierin gun ik veel ouders hulp en zie ik dat het werkt als ze taken overdragen aan anderen. Hier zijn nog veel meer professionals nodig in Nederland die op een passende, respectvolle manier met verschillende partijen kunnen omgaan. It takes a village to raise a child, dus laten we gebruik maken van de verschillende mensen die er zijn.
Afgezien hiervan, kun jij thuis best dom en lui zijn. Dat geeft jezelf ook lucht voor de momenten waarop stevig nodig bent.
Geen reactie's