Wat betekent ‘saai’?

Wat betekent ‘saai’?

Er wordt vaak gesteld dat hoogbegaafde kinderen iets saai noemen als ze het eigenlijk moeilijk vinden. Of er wordt gesteld dat kinderen ook moeten leren om saaie dingen te doen met doorzettingsvermogen. Ik merk hierbij vaak de neiging om door te willen vragen. Saai is een dusdanig vaag woord, dat de bedoeling ervan en de behoefte ervan vooral afhankelijk zijn van de interpretatie van de ander. Na een hoop doorvragen heb ik zelf niet het idee dat saai standaard betekent dat het moeilijk is. Natuurlijk zeg je niet dat je iets saai vindt als je het eigenlijk het leukste ooit vindt, maar er zijn volgens mij meer interpretaties mogelijk die ik graag belicht.

Ik heb er gewoon geen zin in

De allersimpelste interpretatie: een kind heeft gewoon even geen zin en uit dat. Vooral zuchtend, hangend en steunend. Er hoeft geen dubbele agenda te zitten achter de woorden die gezegd worden of het gebrek aan zin. Het hoeft geen onderpresteren, faalangst of fixed mindset te zijn. Kinderen zijn soms gewoon even drammerig of hangerig. Wij als volwassenen geven het lading.

Ik ben benieuwd hoe ik hier onderuit kom

Een beetje slimmerik heeft door wat de invloed van zijn gedrag is op de ander. Als ‘saai’ het rode-rood-woord is, waardoor een ander geactiveerd raakt om actie te ondernemen en iets leuker te maken of een kind te ontzien, dan handelt een kind slim! Deze manier van begrijpelijk, grappig en verfijnd manipuleren is hoogbegaafde kinderen zeker niet vreemd. Een gezond en begripvol wantrouwen hierin hebben lijkt me dan ook gepast.

Het is te veel

Niemand heeft zin in een lange taak die voelt als veel werk. Voor sommige kinderen kunnen tien sommen oprecht voelen als veel werk, vooral als ze moeilijk kunnen inschatten hoe lang het duurt of de ervaring hebben dat het lang duurt door al het gezucht dat erbij komt kijken. Dit kan ook genoemd worden als moeilijk. Ik vind het namelijk ook moeilijk om me ergens toe te zetten of te concentreren op iets dat veel werk is. Het gevoel van moeite klopt dan zeker, maar dit wil nog niet zeggen dat de inhoudelijke moeilijkheidsgraad te hoog is.

Laat duidelijk zijn dat dit een menselijke beleving is die weinig volwassenen vreemd is. Als iets efficiënter kan, dan liever efficiënter en met minder moeite. Dit wil niet zeggen dat het altijd moet, maar wel het nuttig is om te kijken of de hoeveelheid werk ook echt nuttig is.

Het gaat te langzaam

Ik vind het ook moeilijk en saai om mijn concentratie te houden bij een uitleg die langzaam gaat. Ook is het lastig om te wachten op anderen als je zelf al klaar bent. Dit voelt ook oprecht als moeite en als saai. Het verhogen van tempo kan uitmaken, ook als de daadwerkelijke moeilijkheidsgraad hetzelfde blijft. Dit wil niet zeggen dat alles grappend of super interessant gebracht moet worden voordat een kind zich kan concentreren, maar het kan wel een signaal zijn dat het handig is om meer prikkeling te geven op een gepaste manier. En ik vraag me af hoeveel kinderen aangeven: “ik heb behoefte aan meer prikkeling, zodat mijn concentratie natuurlijker komt en ik een hoger leerrendement heb.” Een kind zegt ‘stom’, ‘saai’ en ‘moeilijk’.

Ik snap niet wat het doel is

Dobberen zonder doel of nut voelt voor veel mensen vervelend. Als je het gevoel hebt dat je wel moeite moet stoppen in iets, maar weinig concrete vorderingen maakt, dan is dat moeilijk en saai. Bij een duidelijke stip aan de horizon en functie is hetzelfde werk opeens weer interessanter. Ook hiervoor hoeft de inhoud en de moeilijkheidsgraad niet veranderd te worden, maar is een kader en duidelijkheid over de progressie wel fijn. Dit betekent niet dat we elke dag een discussie gaan voeren om een kind te overtuigen dat school nut heeft. Het betekent wel dat je doelen stelt en die evalueert, in plaats van opdrachten tot in het oneindige invult die vervolgens in de kast verdwijnen.

Het sluit niet aan bij mijn interesses

Ook hierin kan ik hem begrijpen. Ik vind psychologie en mensen ontzettend interessant, vast ook een hele hoop andere onderwerpen. Maar je hoeft mij niet lastig te vallen met bouwkunde of moestuinen (wat mijn vriend vaak genoeg enthousiast doet). Het zuchten en met ogen rollen – maar ook de moeite om tot concentratie of motivatie te komen – kan natuurlijk afhankelijk zijn van de intrinsieke interesse die iemand ergens in heeft. Is dit altijd een argument om iets te weigeren? Nee. Is het een belangrijke levensvaardigheid om je hierover heen te zetten en te leren dat je iets moet doen wat je niet interessant? Soms, maar niet hoofdzakelijk. Ik leer mensen liever hoe ze iets leuker kunnen maken binnen de kaders die ze hebben, maar zeuren mag ook en is een interessant sociaal proces. Ik zou er in ieder geval niet een levensdoel van maken om oninteressante dingen met top inzet te doen.

Er zijn vast nog veel verschillende interpretaties en intenties te bedenken. Mijn punt lijkt me duidelijk: ‘saai’ betekent niet vanzelfsprekend dat het inhoudelijk te moeilijk is. En mensen hebben menselijke emoties, volwassenen ook, kinderen ook. En ook hoogbegaafde of hooggevoelige mensen kunnen gedrag met een tunnelvisie interpreteren die meer zegt over henzelf dan over de ander. Het leven mag gerust meegespeeld worden en al aanmodderend komen we er wel.